Μπορεί να ήταν αναμενόμενο αλλά σίγουρα είναι γεγονός: οποιoσδήποτε Έλληνας πολίτης ζει τα τελευταία τέσσερα χρόνια στη χώρα μας δεν μπορεί παρά να αισθάνθηκε την τεράστια απόσταση που μας χωρίζει από τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Κεντρικής και Δυτικης Ευρώπης παρατηρώντας το είδος και το στυλ της πολιτικής αντιπαράθεσης που είδαμε στο χθεσινοβραδινό debate μεταξύ των υποψηφίων για τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κάθε αποτίμηση λοιπόν του debate στο επίπεδο των σημείων και της επικοινωνίας πρέπει πρώτα να ξεπεράσει τα αισθήματα της έκπληξης και της μελαγχολίας που προκαλεί ένα τέτοιο θέαμα.
Το debate (πρώτο από μια σειρά τεσσάρων ανάλογων αναμετρήσεων) ήταν ιστορικό για λόγους συμβολικούς αλλά και βαθειά ουσιαστικούς αφού ο επόμενος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα εκλεγεί από την ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου που θα έχει τη μεγαλύτερη δύναμη μετά τις εκλογές του Μαίου. Πρόκειται για την πιο αντιπροσωπευτική εκλογή στην ιστορία της Ένωσης μέχρι σήμερα και μάλιστα σε μια εποχή που ο ευρωσκεπτικισμός είναι μεγαλύτερος απο ποτέ, η πίστη στις ευρωπαϊκές αξίες είναι κλονισμένη και οι πολίτες της ΕΕ έχουν πληγεί σοβαρά από την οικονομική κρίση. Μπροστά σ’αυτούς τους πολίτες λοιπόν στάθηκαν οι τέσσερις από τους πέντε υποψηφίους για να υπερασπιστούν τις θέσεις τους για το αύριο της Ένωσης.
Στην πραγματικότητα το debate και ως εκ τούτου η εκλογή δεν αφορά στα πολιτικά πρόσωπα: αυτή την εποχή, ζούμε τη σημαντικότερη σύγκρουση μεταξύ Σοσιαλδημοκρατίας και Κεντροδεξιάς που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, με τους Φιλελεύθερους να διεκδικούν κι αυτοί ένα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών και με την Αριστερά εκκωφαντικά και σοκαριστικά απούσα από το διάλογο τη στιγμή που η εκπροσώπησή της εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Σημειολογικά και σε επίπεδο εκφοράς λόγου και εικόνας οι Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ, Μάρτιν Σουλτς και Γκυ Φερχόφσταντ είναι τυπικοί εκπρόσωποι των μεγάλων και ιστορικών ομάδων που εκπροσωπούν.
Ο δωρικός Γιουνκέρ (υποψήφιος του Ευρωπαϊκου Λαϊκού Κόμματος δηλαδή του κεντροδεξιού συνασπισμού) από την πρώτη του κουβέντα ακόμα δήλωσε ότι θα παλέψει για μια σοβαρότερη Ευρώπη, ο σοσιαλδημοκράτης Μάρτιν Σουλτς σχεδόν αμέσως κι αυτός μπήκε σε μια λογική διαλόγου περισσότερο με το κοινό τόσο αυτό που ήταν στην αίθουσα όσο και με τα εκατομμύρια που το παρακολούθησαν παρά με τους συνυποψήφιούς του κατά τη συνήθεια των ευρωπαίων σοσιαλιστών (αυτό που στην αργκώ του ελληνικού θεάτρου λέγεται “σύνδρομο Βουγιουκλάκη” όταν ο ηθοποιός απαγγέλλει το ρόλο κοιτώντας τους θεατές και όχι τους υπόλοιπους στη σκηνή) ενώ ο Γκυ Φερχόφσταντ της ομάδας των Φιλελεύθερων-Δημοκρατών κράτησε τη φιλελεύθερη παράδοση της εκφοράς των απόψεών του τονίζοντας σε κάθε φράση του ότι οι απόψεις αυτές πηγάζουν αυστηρά από ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αρχών και πολιτικής φιλοσοφίας.
Επικοινωνιακά μιλώντας ο Γκυ Φερχόφσταντ κέρδισε τις εντυπώσεις γιατί φάνηκε ότι έχει το πιο ξεκάθαρο όραμα τόσο για τα μεγάλα πολιτικά ζητήματα όσο και για τα επιμέρους, επίσης μιλούσε με τρόπο τέτοιο που έβγαζε αξιομνημόνευτες ατάκες. Ο Μάρτιν Σουλτς ήταν στιβαρός, πολυεπίπεδος με εμφανή πολιτική οξύνοια, ο Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ αν και εξαιρετικά σοβαρός με τρόπο που να εμπνέει εμπιστοσύνη, φάνηκε άχρωμος και αδύναμος ενώ η υποψηφια των Οικολόγων Σκα Κέλλερ ήταν το πρόσωπο που θα μπορούσε να λειτουργήσει ελκυστικά στους νεότερους ψηφοφόρους περισσότερο από όλους τους υποψηφίους.
Το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο αυτό το σημαντικό γεγονός και οι τέσσερις υποψήφιοι κατάφεραν να κάνουν σαφές στους πολίτες τόσα τα σημεία στα οποία τελικά διαφοροποιούνται οι πολιτικές τους και κυρίως πόσο σχετικά είναι όλα αυτά με τις πραγματικές ανάγκες του ευρωπαίου πολίτη που μαστίζεται από την ανεργία και τη φτώχια.
Στο πρώτο debate της σειράς δόθηκε ξεκάθαρα το μήνυμα μια Ευρωπαϊκής Ένωσης που θέλει να είναι εδώ σήμερα και αύριο αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι οι τέσσερις πολιτικοί έπεισαν τους πολίτες γιατί η Ευρώπη αξίζει τον κόπο. Πάντως, τουλάχιστον στα κοινωνικά δίκτυα, το τουίτερ “βούλιαξε” από τουίτ χρηστών κυρίως από τις χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης και σε μόνο δύο από τις χώρες των μνημονίων. Αυτό ίσως να λέει κάτι για το ποιους τελικά αφορά όλο αυτό.
Δεν βρίσκω νόημα στο να σχολιάσω την απουσία του Αλέξη Τσίπρα γιατί τελικά είχαν δίκιο αυτοί που τον συμβούλεψαν να αποφύγει το debate. Δεν βλέπω πως θα μπορούσε να είχε σταθεί στο επίπεδο και της ροή της συζήτησης έστω και για ένα λεπτό. Και κάτι τελευταίο. Το γραφείο του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα ήταν το μοναδικό που δεν τουίταρε ζωντανά από το debate. Κρίμα.
Signs and Wonders 