Τον προηγούμενο μήνα, έκλεισα είκοσι χρόνια στο χώρο της Επικοινωνίας.
Όλως τυχαίως, βρέθηκα να «γιορτάζω» την επέτειο με τον τρόπο που ξεκίνησα: στέλνοντας προσκλήσεις για μία συνέντευξη τύπου και μιλώντας με δημοσιογράφους για το θέμα της. Μοιραία λοιπόν άρχισα να καταγράφω ό,τι έμαθα αυτό το διάστημα, τα χαζογράφω ένα μήνα τώρα.
Πρόκειται για δωρεάν συμβουλές. Και ξέρετε τι λέμε οι επαγγελματίες των συμβουλευτικών υπηρεσιών για τις δωρεάν συμβουλές: Να σκεφτείτε σοβαρά να τις αγνοήσετε. 🙂
Να λοιπόν δέκα πράγματα που έχω μάθει μέχρι σήμερα
Ένα. Η καθημερινότητά μου βελτιώθηκε δραματικά μόλις αποσυνέδεσα τον εγωϊσμό μου από τη δουλειά μου. Εργάζομαι σε σκληρά ανδροκρατούμενους χώρους και το να με πληρώνουν για να δίνω συμβουλές έχει πάρα πολλές προκλήσεις. Στην αρχή θύμωνα όταν δεν ακολουθούσαν το σχέδιο επικοινωνίας που είχα σχεδιάσει και έπαιρνα και ένα μαλακισμένο, θριαμβευτικό υφάκι όταν τα έκαναν μαντάρα και μετά με καλούσαν να τους σώσω.
Τελείωσε αυτό. Πλέον σχεδιάζω το πλάνο, εξηγώ λεπτομερώς τα δεδομένα που χρησιμοποίησα, παρουσιάζω τη συλλογιστική μου και επιμένω να τους εκπαιδεύσω στην εφαρμογή του σχεδίου.
Αυτό, το τελευταίο, το αντέγραψα ως τρυκ από τη μαγερική: πολλές φορές έχουμε μπροστά μας μια καλή συνταγή αλλά το φαγητό δεν πετυχαίνει. Ο τρόπος εκτέλεσης της συνταγής θέλει εκπαίδευση και εξάσκηση.
Μάθημα πρώτο, λοιπόν: όχι εγωϊσμός. Δηλητηριάζει, είναι αντιπαραγωγικός, οδηγεί σε μεγάλες αποτυχίες.
Συνεργασία, υπομονή, ειλικρινής ταπεινοφροσύνη γιατί σε σώζει από πολλές κακοτοπιές, κυρίως από τη γελοιοποίηση αλλά και συναισθηματικά όρια: όποιος δεν θέλει να συνεργαστεί δεν θα σκάσουμε κιόλας. Σχεδιάζουμε, παραδίδουμε, τιμολογούμε, πάμε παρακάτω.
Δύο. Αυτό το «Πάμε παρακάτω» είναι το δεύτερο μάθημα που με δίδαξε η Επικοινωνία. Έμαθα να βάζω τελεία και «να πηγαίνω παρακάτω». Πολλοί έξυπνοι άνθρωποι υποκινούμενοι και από εγωισμό αρνούνται να παραδεχτούν ότι κάποια πράγματα απλώς δεν προχωράνε και επιμένουν, εγωϊστικά, μέχρι να τα φτιάξουν. Καίνε τα κύτταρά τους και σπαταλάνε το χρόνο τους. Δεν είναι επίδειξη ευφυίας η τυφλή επιμονή, είναι εγωϊσμός.
Με βοήθησε πολύ και στις σχέσεις μου με το άλλο φύλο αλλά και στις φιλίες μου. Κάποιες σχέσεις δεν προχωράνε. Καμία πικρία, καλή καρδιά, πάμε παρακάτω.
Αυτή η στάση αποτυπώνει πλέον και την άποψή μου για το πως μεταρρυθμίζεις μια χώρα: το παλιό δεν φτιάχνει. Το αφήνεις να αποσυντεθεί και χτίζεις δίπλα του κάτι νέο. Το πρόβλημα είναι πλέον με τα κόμματα αλλά αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης.
Τρία. Με την Επικοινωνία έμαθα πως να διαχειρίζομαι όσους αγαπώ αλλά και όσους με εχθρεύονται και είναι γνωστό πως δεν είναι λίγοι.
Με τους ανθρώπους που αγαπώ έμαθα να μην θυμώνω και κυρίως να μην εφαρμόζω σε αυτούς τα «επικοινωνιακά κολπάκια» που έχω μάθει στα χρόνια, συχνά προς μεγάλη τους απογοήτευση, ειδικά οι άντρες που περιμένουν να δουν τη «μεγάλη στρατηγό» εν δράσει, δηλαδή να φέρεται σαν τη μανούλα τους. Δεν νομίζω, Τάκη.
Είναι βέβαιο αυτό: Η αγάπη δεν χειραγωγείται, η αγάπη δεν εκβιάζεται. Καλύτερα να πονέσεις για λίγο (πάντα περνάει δε) παρά να καταδεχτείς να χειραγωγήσεις κάποιον. Για να τον κυνηγάς δεν το συζητάω καν. Είμαι παθιασμένη πολέμιος του κυνηγιού άλλωστε. 🙂 Μην κυνηγάτε. Θα γεμίσετε ρυτίδες και μετά θα τρέχετε για μπότοξ.
Έμαθα ακόμα πως να διαχειρίζομαι τους διάφορους εχθρούς που έχω αποκτήσει, άθελα μου τους περισσότερους γιατί δεν θα αλλάξω τις ιδέες μου για να γίνω δημοφιλής, σόρρυ κιόλας.
Έμαθα λοιπόν ότι είναι λάθος να ασχολούμαστε με τους εχθρούς μας και ότι τα «συνταγολόγια» των σοφών του του Μεσαίωνα που είναι τόσο δημοφιλή, από τον Μπαλτάσαρ Γκρασιάν μέχρι τον Μακιαβέλι και τον Σου Τζου πως τον λένε αυτόν. Αυτοί έπρεπε να επιβιώσουν σε πολύ κλειστά, αρχαϊκά περιβάλλοντα, όπου η ανθρώπινη ζωή δεν είχε καμία αξία και για τον ηγεμόνα ήταν όλοι ήταν αναλώσιμοι.
Εμείς ζούμε σε δημοκρατίες, δεν ασχολούμαστε εμμονικά με τους εχθρούς μας γιατί τους κρατά υπό έλεγχο και το σύστημα, μην το υποτιμάτε αυτό. Εγώ πιστεύω στο σύστημα, όσο αφελές κι αν φανεί. Πιστεύω πάρα πολύ στη Δημοκρατία. Πιστεύω ότι αν τα άτομα διαθέτουν στοιχειώδη μόρφωση ώστε να διακρίνουν τις κακοτοπιές, η Δημοκρατία (με τις συμβουλές ενός καλού δικηγόρου τον οποίο πληρώνουμε πάντα) μπορεί να τα προστατεύσει αποτελεσματικά. Κοιτάμε τη δουλειά μας, λοιπόν κι αφήνουμε τον κοσμάκη να αφρίζει. Είναι βέβαιο αυτό που σας λέω. Πολλάκις δοκιμασμένο.
Τέσσερα. Με την πείρα που απέκτησα με τα χρόνια συνειδητοποίησα, αρχικά με έκπληξη, ότι για να γίνει κάποιος γνωστός χρειάζεται τη βοήθεια πολύ λιγότερων ανθρώπων απ’όσο νομίζει. Οπότε, αν θέλετε να γίνετε γνωστοί μην κάνετε αβαρίες στο πόπολο, μην επαιτείτε την επιδοκιμασία όσων δεν σας αφορούν. Μην σκορπίζεστε στον καθένα. Θέλει σχέδιο και τρόπο αλλά πάνω απ’όλα αυτοσεβασμό και οικονομία δυνάμεων γιατί ισχύει αυτή η αντίφαση για τη ζωή: είναι μικρή αλλά ο δρόμος της πολύ μακρύς.
Πέντε. Τα σόσιαλ μήντια είναι ένα εργαλείο και αν το χειρίζεσαι με δεξιότητα σου δίνει την ψευδαίσθηση ότι είσαι επαγγελματίας της επικοινωνίας. Ξέρω πολλούς ανθρώπους που μπορούν να χειρίζονται επιδέξια το μαχαίρι του σεφ αλλά μαγειρεύουν άθλια.
Η επικοινωνία είναι το επάγγελμα που έχει ως αντικείμενο τον σχεδιασμό και την κατασκευή του μηνύματος. Προϋποθέτει τη μελέτη ερευνών κοινής γνώμης, γνώση των κοινωνικών φαινομένων, της ιστορίας και της πολιτικής θεωρίας και βέβαια επάρκεια στη γνώση των εννοιών και των χρήσεων των λέξεων και όχι απλώς επάρκεια ΣΤΗ χρήση των λέξεων.
Έξι. Στις μέρες μας οι αμοιβές είναι χαμηλές για όσους πρωτοξεκινάνε. Αλλά δεν θα δίσταζα στιγμή να περικόψω άλλες δαπάνες για να αφιερώνω ένα ποσό από το εισόδημά μου στην αυτοβελτίωση.
Στην Ελλάδα ισχύει το εξής καταπληκτικό: μπορείς να γίνεις ανταγωνιστικός διαβάζοντας απλώς μια εφημερίδα. 9,5 στους 10 δεν διαβάζουν ΑΠΟΛΥΤΩΣ τίποτα.
Το διάβασμα είναι το μυστικό της επιτυχίας.
Δίνω κάποιες ιδέες για όσους θέλουν να εργαστούν στην επικοινωνία:
Επειδή δεν έχω σπουδάσει πολιτικές επιστήμες, έκανα ιδιαίτερο με μαθηματικό στις βασικές αρχές στατιστικής και πιθανοτήτων για να διαβάζω έρευνες κοινής γνώμης.
Άλλη επένδυση είναι να προσλάβετε ένας δάσκαλο για να εξασκηθείτε στην ομιλία μιας ξένης γλώσσας.
Και βέβαια η σοβαρότερη επένδυση είναι τα βιβλία και τα ξένα έντυπα με την προϋπόθεση ότι θα τα διαβάζετε.
Αν έχετε περιορισμένο budget και μπορείτε να αγοράζετε μόνο ένα έντυπο αυτό είναι, βέβαια, ο Economist και αν ασχολείστε με το business (αποκλείεται να ασχολείστε στα σοβαρά με το business ως αρχάριοι αλλά λέμε τώρα) τότε η επιλογή είναι και η Wall Street Journal.
Όσοι εργάζεστε ως δημιουργικοί στη διαφήμιση, κειμενογράφοι και γραφίστες, για εσάς το διεθνές έντυπο είναι οι New York Times και ο Guardian (δωρεαν για την ώρα).
Άλλη σοβαρή επένδυση είναι η φωνή σας. Ντοπιολαλιές κλπ διορθώστε τες με ορθοφωνία, αν θελετε να περπατήσετε στα σοβαρά στη δημόσια σφαίρα. Εξαίρεση η προφορά της Θεσσαλονίκης, η οποία αν δεν είναι έντονη έχει χαρακτήρα.
Σκεφτείτε πόση δουλειά κάνουμε στην επικοινωνία με το τηλέφωνο. Η φωνή, ο τόνος, η ομιλία πρέπει να είναι εξασκημένα.
Σοβαρό skill είναι και η δημιουργία ρουτίνας για το διάβασμα. Διαβάζω απίθανες βλακείες για το διάβασμα. Είναι μια συνήθεια. Και όπως όλες οι συνήθειες τις αποκτάς με επιμονή, σε βάθος χρόνου ξεκινώντας από κάτι πολύ μικρό.
Βρείτε, τώρα αμέσως, την ώρα της ημέρας που θα διαβάζετε. Είναι το πρωί με τον καφέ; Είναι το βράδυ; Θα ξεκινήσετε σιγά-σιγά αλλά θα το κάνετε κάθε μέρα.
Όταν λέω διάβασμα δεν εννοώ το σκρολάρισμα στο φμπ και το τουίτερ. Εννοώ διάβασμα.
Επτά. Εξασκηθείτε στο γράψιμο. Ανοίξτε ένα μπλογκ. Προσπαθείστε να αρθρογραφείτε σε ΜΜΕ. Τι σύμβουλος επικοινωνίας είσαι αν δεν μπορείς να γράψεις ένα άρθρο 500 λέξεων;
Οκτώ. Να μάθετε να σέβεστε τον Τύπο και το επάγγελμα του δημοσιογράφου. Κάποιοι δημοσιογράφοι μόνο αξιοσέβαστοι δεν είναι αλλά αυτό είναι δικό τους πρόβλημα, όχι δικό σας. Οι επαγγελματίες της επικοινωνίας σεβόμαστε τους δημοσιογράφους και αγνοούμε τον απαξιωτικό τρόπο με τον οποίο κάποιοι μας φέρονται, έχουν κι αυτοί τα δίκια τους, ακούνε πολλά στο τηλέφωνο. Ο Τύπος είναι πυλώνας της Δημοκρατίας και οι επαγγελματίες της επικοινωνίας οφείλουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας ως υπηρέτες του πολιτεύματος. Δεν λέμε συνειδητά ψέματα, δεν παραπλανούμε, σεβόμαστε την κοινή γνώμη.
Επίσης, πρέπει να είμαστε υπερήφανοι ως κλάδος. Η δουλειά μας κάνει τον κόσμο καλύτερο, υπηρετούμε τη Δημοκρατία και την κοινωνία, μόνο η κοινωνία μετράει.
Εννιά. Κέντρο της επαγγελματικής μας ύπαρξης είναι ο πελάτης. Πρώτα ο πελάτης. Εμείς μένουμε στη σκιά. Οι φωτογραφίες μαζί με τους πελάτες μας, ειδικά αν είναι διάσημοι, πρέπει να είναι λίγες και να δημοσιεύονται σπάνια και με προσοχή. Καλύτερα να δημοσιεύσει ο πελάτης μια φωτογραφία του μαζί σας στα κανάλια του στα σόσιαλ μήντια και όχι εσείς μαζί του στα δικά σας.
Το καλύτερο το έχει πει η φίλη μου και κορυφαία επαγγελματίας της επικοινωνίας Λίλυ Δημητρίου: « Εγώ Βίβιαν αν δω ότι ο πελάτης μου είναι κοντός και δεν θα βγει καλός στη φωτογραφία, σκύβω να ανέβει στην πλάτη μου να φωτογραφηθεί για να εμφανιστεί όπως πρέπει. Γιατί η επιτυχία μου περνάει μέσα από το περφόρμανς του πελάτη μου». Κι αυτό το λέει μια σνομπ, σκληρή επαγγελματίας της επικοινωνίας.
Μόνον ο πελάτης μετράει. Εμείς είμαστε στα παρασκήνια και τον καμαρώνουμε ως δικό μας δημιούργημα.
Μιας και ο λόγος στους πελάτες. Δεν συναπτουμε ερωτικές σχέσεις με τους πελάτες. Το σεξ επ’αμοιβή είναι υπηρεσία που παρέχει άλλο επάγγελμα. Δεν το κρίνω απλώς επισημαίνω πως είναι άλλο επάγγελμα.
Μιας και αναφέρθηκα σε συναδέλφους: οι συνάδελφοί μας είναι πολύ σημαντικοί για την καρριέρα μας, ειδικά για τους freelancers. Με αυτούς θα συζητήσουμε κάποια στρατηγική, αν δεν μας βγαίνει, μαζί θα αναζητήσουμε τη διατύπωση σε σλόγκαν, εκείνοι θα μας δώσουν μια λέξη, τη λέξη πάνω στην οποία εμείς θα χτίσουμε ολόκληρη καμπάνια. Εννοείται ότι βοηθάμε κι εμείς αν μας το ζητήσουν, αφιερώνουμε χρόνο, συζητάμε. Αν είστε γενναιόδωροι θα εισπράξετε γενναιοδωρία από τους συναδέλφους, έτσι πάνε αυτά. Είμαι ευγνώμων για τους συναδέλφους μου. Τους σέβομαι και τους αγαπώ.
Δέκα. Μετράει η εμφάνιση;
Ναι μετράει.
Αυτό βεβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να είστε όμορφοι, αδύνατοι ή fit. Όχι, καμία σχέση. Δεν είναι αυτό η εμφάνιση άλλωστε.
Αν και, αν έχετε παραπάνω κιλά, όπως εχω κι εγώ αυτή την εποχή, να τα χάσετε. Η δουλειά μας έχει πολύ ορθοστασία και τα κιλά δεν βοηθανε. Το θυμήθηκα τώρα που βγήκαμε, πάλι, από το σπίτι και τρεχω όλη μέρα. Επίσης μας αφαιρούν από την εκφραστικότητα των κινήσεων (για τις κινήσεις και τις χειρονομίες θα έπρεπε να κάνω ένα σεμινάριο κάποια στιγμή).
ΟΜΩΣ, όπως και να είστε: κοντοί, παχουλοί, άσχημοι δεν έχει ΚΑΜΙΑ σημασία αν την εμφάνισή σας αυτή την έχετε κάνει endorse. Αν την έχετε αποδεχτεί.
Και τι σημαίνει αποδέχομαι την εμφάνισή μου; Σημαίνει ότι φροντίζω τον εαυτό μου. Η ατημελησιά, η λετσαρία και η ταγαροσύνη απλώς απαγορεύονται.
Οι γυναίκες αποφεύγουμε την εμφάνιση πίστας νυχτερινού κέντρου.
Εν ωρα εργασίας δεν καπνίζουμε και δεν πίνουμε. Όχι, δεν καπνίζουμε. Είναι βέβαιο αυτό που σας λέω.
Οι άντρες ξεχάστε τα ζελέ στα μαλλιά, τα άσπρα t-shirt μέσα από το γαλάζιο ή ροζ παστέλ πουκάμισο, το στυλ ΔΑΠ-ΝΦΔΚ Νομικής και αυτό το λέω εγώ που ήμουν στη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ.
Σημειώστε ότι οι αρχαίοι ημών που ήταν υπεργαμάτοι τύποι, με την έννοια πρόσωπο εννοούν το κάδρο για τα μάτια. Στα μάτια παίζεται το παιχνίδι. Όσο πιο πολλά βιβλία διαβάζεις τόσο πιο ενδιαφέρον βλέμμα αποκτάς.
Κλείνω με τούτο.
Κυριαρχεί η λανθασμένη άποψη ότι επικοινωνία σημαίνει «έξυπνες ιδέες». Πρόκειται περί μεγάλης παρανόησης. Η επικοινωνία είναι σκληρή δουλειά. Εξυπνες ιδέες έχουμε όλοι, το θέμα είναι ότι κάθε ιδέα κάποιος πρέπει να της δώσει υπόσταση με λέξεις, με εικόνες και μετά, ως μήνυμα πλέον, να την παραδώσει σε όλους μαζί αλλά και σε ένα προς ένα στο κοινό που απευθύνεται. Πρόκειται για φοβερά σκληρή, ενίοτε βαρετή δουλειά.
Τη δουλειά μας την περιγράφει ο μύθος του Αισώπου, «Η συνελευση των ποντικών». Ωραία η ιδέα να κρεμάσουν τα ποντίκια το κουδούνι στο γάτο για να τον ακούν όταν πλησιάζει απειλητικός. Το θέμα είναι ποιος θα του κρεμάσει το κουδούνι. Εσύ, ο σύμβουλος επικοινωνίας είσαι αυτός που πρέπει να κρεμάς κάθε φορά το κουδούνι στο γάτο.
Είναι, πραγματικά, να απορείς που υπάρχουν άτομα που έχουν ερωτευθεί αυτή τη δουλειά. Χαμογελάκι.
*Ο Χάρης Θάνος φοιτά στο ατελιέ Εικαστικών του Εργαστηρίου Ειδικής Αγωγής «Μαργαρίτα». Το έργο αυτό μαζί με άλλα συμφοιτητών του στο Ατελιέ εκτίθενται στη Γκαλερί 13m2 στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.
Όπως μας έχει πει ο καλλιτέχνης στο σπίτι αυτό το ζωντανά χρώματα εκφράζουν τις χαρές που έζησαν οι ένοικοί του ενώ το μαύρο τις δυσάρεστες στιγμές. Αναπαριστά για μένα πανέμορφα την εικοσαετία που πέρασε.
Signs and Wonders 